Gatylygyň kesgitlemesi

Materiallar ylmynda, gatylyk, mehaniki indentasiýa ýa-da aşgazan netijesinde ýüze çykan lokal plastmassa deformasiýasyna garşylygyň ölçegidir. Umuman, dürli materiallar gatylygy bilen tapawutlanýar; meselem, titanium we berilý ýaly gaty metallar natriý we metal galaýy ýaly ýumşak metallardan ýa-da agaç we umumy plastmassalardan has kyn. Gatylygyň dürli ölçegleri bar: çyzmagyň gatylygy, indentasiýa gatylygy we gaýduwsyzlyk gatylygy.

Gaty maddalaryň umumy mysallary keramika, beton, käbir metallar we ýumşak maddalar bilen tapawutlanyp bilýän superhard materiallarydyr.

Gatylygy ölçemegiň esasy görnüşleri

Gatylygy ölçemegiň üç esasy görnüşi bar: çyzmak, indentasiýa we yza gaýtmak. Bu ölçeg synplarynyň hersinde aýratyn ölçeg terezisi bar.

(1) Dyrnagyň gatylygy

Dyrnagyň gatylygy, ýiti bir zadyň sürtülmesi sebäpli bir nusganyň döwülmegine ýa-da hemişelik plastmassa deformasiýasyna näderejede çydamlylygydyr. Principleörelge, has kyn materialdan ýasalan bir zadyň has ýumşak materialdan ýasalan bir zady çyzyp almagydyr. Örtükler barlanylanda, çyzmagyň gatylygy filmiň aşaky gatlagyna kesmek üçin zerur güýji aňladýar. Iň ýaýran synag mineralogiýada ulanylýan Mohs şkalasydyr. Bu ölçegi amala aşyrmagyň bir guraly sklerometrdir.

Bu synaglary geçirmek üçin ulanylýan başga bir gural, jübiň gatylygyny barlaýjydyr. Bu gural dört tigirli wagona berkidilen gutardyş belgileri bolan göwrümli goldan ybarat. Sharpiti çyzgyly dyrnaçak gural synag meýdançasyna öňünden kesgitlenen burçda oturdylýar. Ony ulanmak üçin gutaran bellikleriň birinde şkala goluna belli massanyň agramy goşulýar we gural synag meýdançasyna çekilýär. Agramy we bellikleri ulanmak belli bir basyşy çylşyrymly tehnika zerurlygy bolmazdan ulanmaga mümkinçilik berýär.

(2) Indentasiýa gatylygy

Indentasiýa gatylygy, ýiti bir zadyň yzygiderli gysylmagy sebäpli bir nusganyň material deformasiýasyna garşylygyny ölçýär. Indentasiýa gatylygy üçin synaglar ilkinji nobatda in engineeringenerçilik we metallurgiýada ulanylýar. Synaglar, ýörite ölçegli we ýüklenen indenter tarapyndan galdyrylan indentasiýa kritiki ölçeglerini ölçemegiň esasy şertinde işleýär.

Adaty indentasiýa gatylygy terezisi, beýlekiler bilen bir hatarda Rokwell, Wikers, Şor we Brinell.

(3) Gaýtadan gatylyk

Dinamiki gatylyk diýlip hem atlandyrylýan gaýduwsyzlyk gatylygy, belli bir beýiklikden bir materiala düşen göwher çeňňegiň "dyzynyň" beýikligini ölçýär. Gatylygyň bu görnüşi elastiklik bilen baglanyşyklydyr. Bu ölçegi almak üçin ulanylýan enjam stereoskop hökmünde bellidir.

Gaýtadan berkligi ölçän iki terez, Leeb rebound gatylygy synagy we Bennetiň gatylygy şkalasy.

Ultrases aragatnaşygynyň impedansy (UCI) usuly yrgyldama hasanyň ýygylygyny ölçemek arkaly gatylygyny kesgitleýär. Çybyk titreýän elementli demir şahadan we bir ujuna oturdylan piramida şekilli göwherden ybarat.

Saýlanan gaty we superhard materiallaryň Wikers gatylygy

Almaz, şu wagta çenli iň belli materialdyr, Wikersiň gatylygy 70-150 GPa aralygynda. Almaz ýokary ýylylyk geçirijiligini we elektrik izolýasiýa häsiýetlerini görkezýär we bu material üçin amaly goşundylary tapmaga köp üns berildi.

Sintetik göwher 1950-nji ýyllardan bäri senagat maksatly öndürilip, dürli goşundylarda ulanylýar: telekommunikasiýa, lazer optikasy, saglygy goraýyş, kesmek, üwemek we burawlamak we ş.m. Sintetik göwher PDC kesijiler üçin esasy çig maldyr.

PDC kesijileri bilen gyzyklanýan bolsaňyz we has giňişleýin maglumat we jikme-jiklikler isleseňiz, çep tarapda telefon ýa-da poçta arkaly habarlaşyp bilersiňiz ýa-da sahypanyň aşagyndaky US MAIL iberip bilersiňiz.